Laatst bij een ruilbeurs kreeg ik zaadjes mee, van prachtige ‘braunrote’ zonnebloemen, supermooie rode bietjes, èchte huttentut en nog zo een paar soorten die ik best graag eens zou kweken. Ik wist wel dat het zaad oud was; thuis zag ik op een paar zakjes: ‘gebruiken voor december 2012’.
Dat is meer dan 5 jaar geleden. Ik had er weinig vertrouwen in dat er nog wat zou kiemen. Gelukkig kun je dat voor de meeste soorten makkelijk uitproberen.
Zaadjes testen gaat zo…
Kiemende zaden houden van vocht en warmte. Daar zorg je dus voor. Neem een bakje, leg daar in een nogal vochtig dubbelgevouwen keukenpapier. Leg daarop je zaadjes. Daarop gaat nóg een dubbele laag vochtig keukenpapier. Dan gaat er een deksel op, zodat zaaisel en papier niet uitdrogen. Schrijf op waar welke zaadjes liggen. Bewaar bij kamertemperatuur.
Sommige zaden kiemen snel, bv koolsoorten, tuinkers en sla hebben er maar een paar dagen voor nodig. Andere soorten doen er 3 – 4 weken over. Van de meeste moestuingewassen weet je na één à twee weken wel of er nog wat gaat gebeuren.
Op de foto de uitslag van mijn kiemtest. De zonnebloemen en de bietjes gaan het doen. Van de ene bietensoort moet ik wat meer zaad gaan gebruiken, want daarvan kiemt maar een kwart. Afrikaantjes, huttentut, stokroos: die doen het nog. Een paar anderen niet.
Speciale wensen
Van de soorten die niet kiemen kun je opzoeken of ze nog speciale wensen hebben. Er zijn zaden die een kiemrust hebben, en pas een aantal maanden na oogst kunnen kiemen. En er zijn er die – vochtig en wel – eerst warm, dan winters koud, en dan weer een warm willen liggen. Daarvoor kijk ik meestal op de site van Vreeken Zaden. Als er een bijzondere behandeling nodig is, staat dat daar bij de soort beschreven.
Zo staat mijn Roomse Kervel-zaad al sinds de nazomer in een potje met zandgrond in de tuin. Als het nu ècht voorjaar wordt, zal het dan gaan kiemen?
Update, zes dagen later: De eerste plantjes komen op.
Meer artikelen over zaden en planten:
Plantengroei en zonneschijn hebben een relatie
Wortelknolletjes verdienen de Nobelprijs
Leuk! Hebben zaadjes niet ook zuurstof nodig? Gaat het dan wel goed met die deksel erop? Of gebruiken ze zo weinig zuurstof dat de beginvoorraad genoeg is?
Goed punt. Zaad heeft zuurstof nodig, hoeveel precies weet ik niet. Deksel zit bij mij meestal niet helemaal dicht, en het gaat er minstens twee keer per dag af omdat ik even wil kijken ;-).
jouw kiemtest is juist maar vind het ook een beetje een verspilling…
test alleen de zaadjes die je ook gaat zaaien , heb je er niet genoeg dan test je erbij …
Ik doe ook al eens de water test.
Ik doe het aantal zaadjes dat ik wil uitzaaien in een hoog glas met water,
zaadjes die kiemkracht zijn zakken naar de bodem ( hebben voedingsreserve en zijn zwaarder) zaden die dat niet hebben drijven naar de oppervlakte en kan je best wegdoen.
Ik laat de goede zaadjes soms wat langer in het water , vooral bij hare zaden tot ik een
minikiempje zie en dan zaai ik het uit op afstand zo heeft het zaadje een groei voorsprong. Nog veel zaai plezier !
Interessant, May! Maar zijn er geen soorten zaad die altijd blijven drijven? In mijn test kunt je de zaden ook nog in de grond doen, als ze blijken te kiemen. Met water kun je ook het kiemen versnellen bij sommige soorten. Heb goede ervaring met peterselie, eerst 24 uur weken, dan zaaien.
Hoi Annemarie,
Leuk artikel mag ik het op de Groei en Bloei FBpagina zetten?
Groetjes Cisca
Natuurlijk, Cisca, leuk!
Dankjewel voor de tips. Heb van een spanjaard orginele zaad gekregen, van water meloen heb het al gezaaid, kom nog niet op staat wel bij lekkere temperatuur ben in Spanje aan het overwinteren, heb nu ook wat zaadjes in een potje water gezet, dus effe af wachten, als iemand ervaring mee heeft hoor ik dat graag, gr simon
Hallo Simon. Zorg dat de zaadjes wel lucht krijgen, als ze ze in het water laat staan. Zuurstof is nodig voor de kieming. Als het niet lukt, maak eens een zaadje open. Misschien komt de kieming wel op gang maar is de schil te stevig om doorheen te breken. Dan zou je eens zonder schil kunnen proberen; wel heel goed zorgen dat ze dan niet uitdrogen.
Ik heb thijmzaadjes die zijn ontkiemd maar wat doe ik er nu mee..zijn zo fragiel..kan ze toch niet met het worteltjes nasr beneden in de grond zetten?
Hallo Annette,
meestal gebruik ik dit alleen als test met een paar zaadjes, en gebruik ik daarna de rest van de zaadjes om planten op te kweken. De testzaadjes gooi ik dan weg. Maar als je krap in het zaad zit, kun je proberen ze over te zetten. Zolang er geen blaadjes aanzitten hoef je ze niet per se met de worteltjes naar beneden te zetten, dan kun je gewoon afdekken met een beetje grond. Als de zaadjes niet meer los te krijgen zijn van het papier, knip uit om de zaadjes heen, en plant ze met papier en al. En zorg dat ze niet meer uitdrogen, maar dat is altijd met zaaisels. Groetjes, Anne Marie
Hoi Anne Marie, wat een mooi artikel. Ben ook gaan testen n.a.v. jouw voorbeeld. Zaden op een toiletpapier. Lichte en warme plaats (vensterbank) en vochtig houden.
Vorig jaar hadden we prachtige zonnebloemen. Heb de zaden bewaard en die nu aan een kiemtest onderworpen. Ze zitten er nu een 6 dagen in. Er komt nog niks :(. Ben ik te ongeduldig? (Vorig jaar in de tuin stonden ze voor mijn gevoel na een dag al boven de grond, haha).
Heb je tips? Of moet ik mijn gemak houden?
Hallo Mike, ik zou de zaden tussen papiertjes leggen, niet alleen er op. En dan ook het bovenste papier vochtig houden. Daarom gebruik ik een bak met deksel, er losjes op voor de ventilatie. Zoals je het nu beschrijft, vraag ik me af of het zaad wel vochtig genoeg ligt. Je kunt wel dagelijks het papier oplichten om te kijken of de kieming al begint. Zonnebloemen moeten binnen twee weken toch wel beginnen. En als het zaad van vorig jaar is, is de kans groot dat ze het gewoon doen. Succes er mee!
Hallo Anne Marie,
Bij de Deno-methode voor de ontkieming van een aantal zaden-soorten maak ik gebruik van afsluitbare plastic zakken, waarin een laag nat keukenpapier ligt. Hierop liggen de zaden. Op de zak kan info over de zaden geschreven worden. Zodra een kiempje van een paar mm is gevormd wordt het zaadje voorzichtig met een pincet uit de zak genomen en in een kuiltje in de potgrond gelegd.
Nog wel een vraag over ‘oud’-zaad. De kiemkracht wordt snel duidelijk via bovenstaande methode. Maar is er iets bekend over de kwaliteit van de plant ontstaan uit ouder zaad? Ik zou mij kunnen voorstellen dat de kwaliteit van het erfelijk materiaal achteruitgaat bij het verstrijken van de tijd, dat vervolgens de kwaliteit van de plant aantast. Maar is dat ook zo?
Leuk om te horen hoe jij het aanpakt. Ik heb nooit gehoord dat het DNA verandert, en ook geen ervaring dat dat zo zou zijn. Maar ik weet het niet.