Roelofarendsveen is een tuinbouwgebied, met daaromheen weiland, veenweide. Dat verschil bestaat al eeuwen, en heeft te maken met de grond.
Zoals de naam al zegt: Roelofarendsveen ligt in een veengebied. De veengebieden in Holland zijn in de middeleeuwen ontgonnen om voedsel te kweken, eerst voor de bewoners zelf, later ook voor de groeiende steden. Om veen te ontginnen graaf je er slootjes in, zodat het water weg kan. Alleen, als je dat doet, komt het veen, dat uit plantenresten bestaat, boven water, en het gaat afbreken. Zo hou je steeds minder veen over. Na verloop van tijd lag het veen zo laag, dat er wateroverlast was – en dan kun je er niet meer op kweken.
Daarvoor zijn er twee oplossingen gevonden. Ten eerste zijn er polders gemaakt, waarin de waterstand verlaagd werd. dat is gebeurd op de plaatsen waar je nu veenweidegebied hebt. Hier zakt het veen nog steeds, zodat het water steeds wat dieper weggemalen moet worden. Maar ook in Roelofarendsveen zelf. Daar ligt de ‘Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking’.
Ten tweede kun je, als je maar voldoende materiaal hebt, de grond ophogen. Ook dat is in Roelofarendsveen gebeurd, met bagger uit de Braassemermeer. Er ligt een laag van meer dan 50 cm – met de hand opgebaggerd, met de boot vervoerd en verspreid met kruiwagens. Venige klei is het, zeer geschikt voor tuinbouw.
‘Opgevaren grond’, in de beschrijving van de bodemkaart. De venige kleigrond is verder verbeterd met duinzand, ook per schip aangevoerd. Het zand werd gebruikt in de potstallen, bij schaarste aan stro, en met de mest op het land gebracht. Daarnaast werd het ook direct door de grond gewerkt, om de kleigrond beter bewerkbaar te maken en meer draagkracht te geven. Je vindt nu duinzandkorrels terug in de grond.
De zandschipper. Jozef Israels, 1887. Rijksmuseum
Er zit veel werk dus, in de Veense grond. Maar is de moeite waard gebleken: hier konden groenten gekweekt worden, terwijl de veenweide alleen geschikt was voor veeteelt. De scherpe grens tussen tuinbouw en weide hangt samen met verschil in de bodem: In de Veender- en Lijkerpolder buiten de bedijking ligt de bagger wel, in de omliggende polders niet. Kijk op Google Satelietbeelden, wat een verschil in landgebruik er is. Nu vind de tuinbouw vooral in kassen plaatst, en voor een groot deel niet in de grond, maar op water of substraat. Zonde van die mooie grond…
Bij kwekerij Eko-Logisch wordt wel in de grond geteeld, buiten en in de kas. Bij de open dag ‘The taste of Bio’ heb ik verteld over de bodem, met een presentatie en buiten bij een profielkuil, waar ook een zeer plaatselijke zandlaag in te zien was.
foto Suzan de Visser
